‘Gewoon je mond houden toch, als de politie met je wil praten?’ Veel mensen vragen dit aan me op verjaardagen als ik vertel dat ik (strafrecht-)advocaat ben. Anderzijds wordt ook vaak gedacht dat als je zwijgt bij de politie je iets te verbergen hebt en dat juist heel verdacht is.
Nou, voor beiden is iets te zeggen. Altijd je mond houden is niet het beste, maar praten zeker ook niet. Was het maar zo simpel, dan hadden strafrechtadvocaten weinig meer te doen.
Het ligt aan vele aspecten van een zaak wat het beste advies is om te doen. We merken in de meest recente jurisprudentie wel een zekere tendensverschuiving. De Hoge Raad heeft weliswaar bepaald dat het zwijgen van een verdachte niet mag bijdragen aan de vraag of iemand al dan niet kan worden veroordeeld, maar het kan wel zeker in je nadeel werken. Dat laatste gebeurt steeds vaker, zo blijkt. Zo geldt er in witwaszaken al een zekere ‘omgekeerde bewijslast’. Dit vloeit voort uit het ‘9 stappen arrest’. Als er bijvoorbeeld een bovenmatige hoeveelheid geld bij je thuis of in jouw bezit wordt aangetroffen, dan schreeuwt dit als het ware om een uitleg. Je (langere tijd) op het zwijgrecht beroepen kan in witwaszaken een heel slecht idee zijn. Maar ook weer niet altijd. Je hoeft natuurlijk niet mee te werken aan je eigen veroordeling en soms wil je ook iemand anders beschermen.
Ook bij noodweersituaties is het van belang dat in een zo vroeg mogelijk stadium exact wordt verklaard wat er is gebeurd, waarom er sprake was van een noodweersituatie en waarom op dat moment niet anders kon worden gehandeld. Noodweer is lastiger aan te tonen dan de meeste verdachten denken. ‘Ik heb mezelf gewoon verdedigd’. Aan dit juridische verweer (ja dit is het), kleven allerlei haken en ogen en hier gelden specifieke vereisten voor. Niet zo simpel als het lijkt dus. Eerst goed met de advocaat overleggen voordat je een dergelijk verhaal aan de politie vertelt en ALTIJD eerst met een advocaat overleggen voorafgaand aan het verhoor( en liefst ook verhoorsbijstand tijdens verhoor), ook als je denkt dat je toch niets fout heb gedaan. Je zal niet de eerste zijn die zich daar toch de nesten mee in werkt.
Zwijgen kan in diverse gevallen juist wel het beste zijn om te doen. Zeker in het beginstadium, als je net bent aangehouden en de politie met je wil praten op het bureau. Op dat moment staat de politie 10-0 voor. Zij hebben alle informatie, getuigenverklaringen, camerabeelden, aangifte etc., maar de advocaat heeft nog helemaal geen dossier gezien en heeft geen idee waar de verdenking op is gebaseerd en of er überhaupt wel bewijs is. Als je dan gaat praten kan je onbewust jezelf daarmee aan een veroordeling helpen. Dat is natuurlijk ook niet de bedoeling. En ja, dat geldt ook voor de niet zo ‘criminele’ mensen onder ons. Voor je het weet heb je per ongeluk toegegeven dat je toch iets hebt gedaan wat niet had gemogen, hoe klein misschien ook.
Kortom, goed advies is goud waard! Raadpleeg de advocaat, hij/zij is er niet voor niets!
Vragen over strafrecht? Neem vrijblijvend contact op met mr. K. (Kim) Kuster, (strafrecht-)advocaat in Rotterdam.